Van Wake up naar Line-up!

Opnieuw levendige discussies in de deelgroepen

Vrijdagavond 5 november 2010. De dag dat er weer geschiedenis wordt geschreven. Op vrijdagavond 40 accountants, ondernemers en studenten bij elkaar die samen met vaktechniek bezig zijn op de 2e #Tweetup van accountants (#tuacc). Sommigen hadden een reistijd van meer dan 3 uur door chaos op de weg, maar dit werd ruimschoots gecompenseerd door de sfeer en discussie in Hoevelaken. Dit keer te gast bij Mark Appel in het nieuwe pand van Twinfield. Het FD was weer vertegenwoordigd, evenals Accountancynieuws met haar vaste scribenten Frans Heitling, Fou-Khan Tsang, Jan Wietsma en Alexander Leppink.

Vanuit chaos ontstaat innovatie...

Bij de eerste Tweetup lag de nadruk van de bijeenkomst op het opschrijven en ordenen van alle vernieuwende ideeën die er leefden. Om het accountantsberoep weer het elan terug te geven dat het verdient en ook dat geluid te laten horen aan de buitenwereld. Deze tweede avond was meer in de sfeer van organiseren en nadenken over de vraag op welke wijze deze veranderingen gestalte moeten krijgen en wanneer. Ook dit keer weer was de avond voorbereid door Pieter de Kok en Joris Joppe. Nog nahijgend van het schrijven van de hervormingsagenda stonden ze ook deze avond weer hun mannetje.

Vanuit de diverse discussiegroepen waren weer nieuwe geluiden te horen. Zoals het praktisch vormgeven van leiderschap in de accountantspraktijk in het kader van tone at the top. Het concretiseren van het beloningsbeleid en het aan banden moeten leggen van te grote en luxe kantoren. Het opzetten van een accountipedia.nl als kennisbank waaraan accountants, opleidingen en regelgevers bijdrage leveren om tot een best practice in werkwijze te komen.

Lonesome cowboys...

En dat uiteraard onder toeziend oog van een proactieve beroepsorganisatie. En zoveel ideeën meer. Wat vooral de aandacht kreeg was de wijze waarop de #tuacc-beweging zich zal moeten profileren en welke weg de komende weken bewandeld moet worden. Met name Prof. Dr. Mr. Marcel Pheijffer RA drong aan op het inzichtelijk maken van de werkelijke problemen die moeten worden opgelost. Het gevaar is namelijk levensgroot dat een boodschappenlijstje van 10 punten als concrete oplossing wordt gezien en aangepakt, terwijl de dieperliggende essentie van de discussie achterwege wordt gelaten. En die essentie is dat een groep accountants zich onvoldoende vertegenwoordigd voelt door de huidige beroepsorganisatie in haar publieke uitingen en houding. Met daarbij dat de passie voor het vak tanende is en dat het mooiste beroep van de wereld dat niet verdient!

Concreet zijn de volgende zaken op hoofdlijnen vermeldenswaardig als uitkomsten van deze 2e Tweetup:

• Het NIVRA heeft tot op heden laten zien dat zij de #tuacc ontwikkeling volgt en positief waardeert. Op 9 november zullen Pieter de Kok,Joris Joppe en Fou-Khan Tsang de groep vertegenwoordigen in een bespreking met het NIVRA-bestuur. Op 24 november heeft Pieter de Kok ook de gelegenheid gekregen om het geluid op de Accountantsdag te laten horen.
• De bevindingen van deze avond zullen worden verwerkt op de site van de hervormingsagenda ter kennisneming van betrokkenen en belangstellenden. Vanuit veel media en onder andere dit blog is de sfeer van groep neergezet als betrokken, met passie en trots. Deze houding en het breder kader van doelstelling zal in de agenda worden verwerkt. De houding is en blijft positief kritisch en niet negatief schoppend.
• 

  Last but not least... het op BNR al toegezegde bier

  In de nieuwe bestuursstructuren (waaronder de commissie MKB-ondernemingen) van het NBA (Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants) zal waar mogelijk de positieve energie moeten worden ingezet om concreet aan de slag te gaan met vernieuwing en verbetering van het beroep.

• De komende maanden zullen worden benut om dit soort bijeenkomsten te blijven organiseren en een agenda te ontwikkelen waarin de fundamentele vraagstukken worden benoemd en uitgewerkt. Op deze iets langere termijn zal wel de sense of urgency zichtbaar blijven.

Samenvattend kan worden gesteld dat deze avond weer inspirerend en motiverend was en weer een stap verder naar de toekomst. Of zoals Alexander Leppink zei: Time for new kids on the blog! Waarvan hierbij akte de presence…

Van #Tweetup naar Wake up!

Inspirerende locatie voor de tweetup

Inspirerend was het, op vrijdagmiddag 22 oktober 2010 in de Van Nelle Ontwerpfabriek in Rotterdam bij Pieter de Kok op kantoor. Inspirerend, vernieuwend en energiek. De uitnodiging voor deze bijeenkomst was verzonden via Twitter, een zogenaamde TweetUp. Voor de bijeenkomst begon kwam Mark Appel op het idee om als hashtag #tuacc te gebruiken. De groep was als vanzelf breed samengesteld. Directieleden van accountantskantoren, ervaren accountants, zogenaamde jonge honden in het vak, ondernemers en de Vereniging van Accountancy Studenten (VAS). Ook de directeur van het NIVRA Berry Wammes was aanwezig. Vertegenwoordigers van de Big-4 en AFM ontbraken, helaas. En het doel van deze bijeenkomst? Geen revanche, maar reveil. Niet uitgaan van de kritiek op de kritiek, maar uitgaan van eigen kracht. Met elkaar brainstormen over hoe het mooie accountantsberoep vandaag weer de schwung en het elan kan krijgen dat het verdient!

De bijeenkomst begon om 16:00 uur met een intro van Pieter de Kok die samen met Joris Joppe al veel aandachtspunten op de muur van zijn kantoor had gekalkt. Na de intro volgde een discussie in groepjes rondom de thema’s:

• Visie en keuzes maken
• Kwaliteitsborging
• Transparantie
• Vaktechniek en innovatie
• Presentatie en communicatie
• Besluitvormingsproces bestuur
• Educatie

Na de groepsdiscussie volgde een plenaire presentatie van de uitwerking en werd verder gediscussieerd. Leuk om te zien was dat de eendracht groot was en de ideeën veel overeenstemden. Onderstaand volgt onze impressie  van de #Tuac.

Visie en keuzes maken

Energieke discussie (Fou-Khan Tsang, Wilco Schellevis, Nart Wielaard)

Accountants zullen een keuze moeten maken in welke diensten zij wel en niet aanbieden en hoe ver de service moet gaan. De eerste keuze is al assurance of non-assurance dienstverlening. Vervolgens zal bij assurancewerkzaamheden ook specialisatie aan de orde moeten zijn om kennis en kwaliteit te waarborgen. De vergelijking met geneeskunde wordt op tafel gelegd en verder opengesneden. De ‘one size fits all’ accountant bestaat niet. Evenals bij geneeskunde moet er een basisopleiding zijn en vervolgens specialisatie op specialisatie om naar het maatschappelijk verkeer helder te krijgen wat van de accountant verwacht mag worden en wat niet. Ook de kernwaarden in het beroep komen naar voren: beroepstrots, een open mind, vaardige communicatie en een professioneel kritische instelling. Zo op het eerste gezicht mooie termen, maar hier elke dag inhoud aan geven lijkt steeds minder bij de accountant te passen. Het charisma moet terug in het beroep en de intrinsieke motivatie moet worden uitgedragen.

Kwaliteitsborging
Het NIVRA zal haar rol als hoofd beroepsbeoefenaren weer moeten oppakken. Pit bull reviews op controledossiers om de kwaliteit onaangekondigd te kunnen toetsen op inhoud is daarin voor de hand liggend. De AFM komt in dat plaatje wat meer op afstand te staan en zal zich meer kunnen richten op het proces van kwaliteitsborging in plaats van op de punten en komma’s in het dossier. Naast de al genoemde specialisatie in het beroep zal bijdrage door accountants aan een centrale kennisbank verplicht moeten zijn en zal het kennisdelen in branchegroepen een vanzelfsprekendheid moeten worden.

Transparantie

Brainstormend, schrijvend, discussierend

Het denken vanuit de opdrachtgever blijft een opgave. Al snel wordt de ondernemer als opdrachtgever gezien, hij is ook degene die de rekening betaalt. De accountant als vertrouwensman van het maatschappelijk verkeer houdt echter in dat communicatie met dat maatschappelijk verkeer wordt vergroot. Een vertrouwensrelatie met de ondernemer is goed, maar als stok achter de deur moet wel staan dat bevindingen in bijvoorbeeld een managementletter openbaar gemaakt moeten worden als ze niet worden opgevolgd. De rol van de Raad van Commissarissen is tot nu toe wat onderbelicht gebleven in de hele discussie, maar zij heeft als toezichthoudend orgaan wel degelijk een vinger in de transparantiepap. Verdere voorbeelden voor het transparant maken van de accountantsrol bij de controle van een onderneming zijn het openbaar maken van de bestede accountantsuren in de jaarrekening per functie. Bedragen zeggen nu niet veel, maar urenbesteding zegt alles. Betrokkenheid van eindverantwoordelijk accountant op een dossier komt dan tot uitdrukking. Uiteraard wordt de getrouwheid van deze verantwoording door het NIVRA als punt voor review meegenomen. Ook naming en shaming wordt besproken, tuchtrecht hoort geen achteraf discussie te zijn in 17e-eeuwse taal, maar levend en krachtig inclusief de namen van betrokkenen.

Vaktechniek en innovatie

Discussie all around...

De visie van de groep is helder; de koppeling tussen opleiding, wetenschap en praktijk moet worden geïntensiveerd, waarin IT als vanzelf volledig geïntegreerd wordt meegenomen. De ontwikkelingen van wetenschap in het beroep staan nagenoeg stil. Modellen uit de 19e eeuw zijn leidend in controle, terwijl de informatie-architectuur al vele stappen verder is.  Maar de wetenschappelijke onderbouwing van controlematerie en uitwerking van best practices ontbreekt. Waarom geen grotere rol van IT-Auditing in het onderwijs en de daarop aansluitende praktijk? Waarom geen maandelijks bezoek aan de klant waarbij op basis van data-analyse het continuous auditingmodel wordt uitgewerkt? Waarom een stageverplichting die stuurt op uren zonder inhoud in plaats van vaktechnische vaardigheden bijbrengen? Een minimum van een paar honderd uur stage bij de ondernemer in plaats van op het accountantskantoor zou een goede aanzet zijn tot verbreding van de visie. En daarnaast zou een stage bijvoorbeeld kunnen bestaan uit vaktechnische review op controledossiers, waarbij je als stagiair minimaal 20 voldoendes moet halen.

Een veel gehoorde klacht is ook het onbegrijpelijke karakter van de accountantsverklaring. In het FD wordt Steef Vissers opmerking hierover gequote: “Het is een ontkenning van een ontkenning van een ontkenning dat je iets niet hebt gedaan”. Hier komt ook de suggestie van vrije tekst in de accountantsverklaring naar voren. Of in een apart statement, maakt niet uit. In ieder geval een begrijpelijk verhaal over wat de bevindingen echt zijn omtrent risico’s, tone at the top en alles wat de accountant relevant vindt voor het maatschappelijk verkeer.

Presentatie en communicatie
Het geheel van vakinhoud en vaktechniek zal op een begrijpelijke wijze over de bühne moeten worden gebracht. Met name het hanteren van begrijpelijke taal en niet vervallen in vakjargon lijkt een uitdaging te zijn. Daarbij is versnippering van vertegenwoordiging over tig organen niet wenselijk. One man, one voice wordt hierbij als uitgangspunt geformuleerd. Niet verdelen en achter onmogelijkheden verschuilen, maar samenbinden en proactief voor de troepen uitgaan!

Educatie

VAS inbreng op educatiegebied

Goede educatie begint uiteraard bij een goede structuur van opleiding. De VAS heeft hierover ideeën die ze waarschijnlijk binnenkort op deze site wereldkundig zullen maken. In ieder geval zal de wetenschappelijke opleiding een vereiste moeten blijven en zal een specialisatiefase duidelijk moeten maken wat voor soort accountant iemand wil zijn.
De lamlendige houding bij de PE-punten verplichting is laakbaar. Punten verdienen met een cursus mindmappen of een cursus Engels slaat de inhoudelijke plank volledig mis. Ideeën om dit tij te keren zijn even simpel als dat ze nu niet bestaan. De cursus die gevolgd wordt, zal vakinhoudelijk moeten aansluiten bij het specialisme van de accountant. Daarbij is een sfeer van inslapen tot het moment van handtekening onbestaanbaar. Een tentamen aan het einde van de cursus lijkt niet meer dan logisch, een beetje opletten mag wel de minimale eis zijn voor deelname. Het toezicht op de PE-verplichting wordt tegenwoordig wel uitgeoefend, maar de uitdaging is om van inhoudelijke verplichting een inhoudelijke verbetering te maken. Stilstand in kennis (hoewel opgefrist) blijft toch achteruitgang!

Het aspect van besluitvormingsproces van bestuur is niet echt goed aan bod gekomen. Wellicht is dit tekenend voor de houding van deze groep: niet zeuren en processen vormen, maar aan de slag. De handschoen is nu opgepakt, de kunst is om hem aan te trekken en te blijven dragen.

Binnen een week zullen de uitgewerkte concrete uitkomsten en aanbevelingen worden gedeeld met NIVRA, FD en alle andere belanghebbenden en zullen ze uiteraard ook op deze site beschikbaar zijn.

Spontane brainstorm: hervorming in accountancy!

In één week tijd kan veel gebeuren. Naar aanleiding van recente, kritische berichten over accountants, de kritiek en reacties daarop ontstaat een spontane beweging van accountants, bijna accountants en andere betrokkenen. Aanjager en katalysator van deze beweging is Pieter de Kok. Over het ontstaan van deze spontane beweging, lees het blog van Marcel Pheiffer en vervolgens de reactie en ideeën van Pieter. Ook op deze site verscheen vorige week een bijdrage over dit thema (‘Houston, we have a problem‘).

Op Twitter werd naar aanleiding van deze zaken gediscussieerd en steun betuigd. De toekomst van accountancy en ons mooie vak is veel collega’s dierbaar. Een toekomst die we uit eigen kracht kunnen waarmaken. Spontaan ontstond het idee een brainstormsessie te organiseren rondom het thema hervorming in de accountancy. In een week tijd hebben we voor vanmiddag 15 aanmeldingen, waaronder directieleden van accountantskantoren, ervaren accountants, jonge honden, studenten (Vereniging van AccountancyStudenten (VAS)). Voor de volgende sessie (in jargon: TweetUp) zijn al 35 aanmeldingen binnen. Dit thema leeft binnen de beroepsgroep! Vanmorgen berichtte het FD reeds over de TweetUp van vanmiddag en zal ook verslag doen van de sessie van vanmiddag.

Twee auteurs van dit blog (Wilbert Snoei en Wilco Schellevis) zullen vanmiddag ook met plezier participeren in de brainstorm en discussie. Op voorhand hebben we alvast gebrainstormd. U weet, het motto van brainstormen is: ieder idee is goed!

De basis van een gezond en zelfbewust beroep ziet er als volgt uit: in de inner circle de kernwaarden van het beroep en de beroepsuitoefenaar, in de outer circle de peilers waarop het beroep en de accountants horen te steunen.

Het lijkt me goed ieder van de genoemde componenten in ogenschouw te nemen bij een brainstorm over hervormingen in de accountancy. Daarmee krijgen we een goed evenwicht tussen innovatieve en/of noodzakelijke maatregelen en de basics van gehele beroep. Mijn mening? Voor een hervorming is op vrijwel ieder terrein en de beïnvloeding tussen de terreinen winst te boeken. De paar concrete ideetjes daarover bewaar ik tot vanmiddag…. wordt vervolgd!

Houston, we have a problem: een beroep in crisis

In april 1970 gaat het mis in ruimteveer Apollo 13. Zwevend in de ruimte explodeert een zuurstoftank en heeft de bemanning een acuut probleem. Terwijl de bemanning in de ruimte zweeft wordt in Houston alles gedaan het ruimteveer weer op de aarde te krijgen. Onderstaand fragment, uit de Oscarwinnende film ‘Apollo 13,’ laat zien dat op beslissende crisismomenten open leiderschap en nieuwe, out-of-the-box ideeën nodig zijn. Immers ‘failure is not an option!’

Dit verhaal en met name dit fragment hebben alles te maken met ons beroep in crisis. Een explosie van negatieve berichten over de accountancy alleen al in de laatste 6 weken. Een kritisch AFM-rapport over kwaliteit van de Big4-kantoren, een kritisch interview over kwaliteit bij kleinere kantoren, kritische berichtgeving in het FD en forse statements in het green paper van Barnier. Ook de inhoudelijke reacties van het NIVRA, reacties van Kamerleden en meningen van al dan niet zelfverklaarde deskundigen –of ze nu terecht zijn of niet- stemmen droevig. De crisis lijkt compleet.

Juist daarom is het nu tijd voor actie. Tijd ons beroep weer te laten landen in de maatschappij. Maar niet als een beroep dat zich beroept op wetten en regels en niet begrepen wordt. Een beroep dat pro-actief uit eigen kracht zich ontwikkelt naar een zichtbaar relevante functie in het maatschappelijk verkeer. Een beroep dat communiceert met het maatschappelijk verkeer en ook de percepties kan managen. Een beroep dat een stevige basis kent in wetenschap, opleiding, ethiek en innovatie. Een beroep dat wordt uitgeoefend door goed opgeleide, integere professionals met plezier in hun vak. Een beroep dat ik nog lang wil blijven uitoefenen!

Als u dit gevoel deelt, denk dat mee over die toekomst! Discussieer hier en op de verschillende podia en laat juist dit geluid horen. Laat horen wat je van de huidige situatie vindt en waar je verbetering ziet. Of bezoek de eerste, spontane brainstormsessie aanstaande vrijdag 22 oktober bij Coney in Rotterdam, georganiseerd op initiatief van Pieter de Kok (Waarom? Klik hier! Aanmelden via DM aan @ConeyNL).